Σκεπτικό εργασίας
Κοινή μας πεποίθηση και διαπίστωση είναι ότι περιχαρακωμένοι στα όρια της τάξης μας χωρίς να συζητούμε τους κοινούς προβληματισμούς, να ακούμε απόψεις και δημιουργικές πρωτοβουλίες άλλων συναδέλφων, βαλτώνουμε την εκπαιδευτική μας διαδικασία, στερώντας από τον εαυτό μας αλλά και από τους μαθητές, μεθόδους, ιδέες και πρωτοβουλίες που κάνουν τη μάθηση ευχάριστη και παραγωγική.
Αυτοί μας οι προβληματισμοί βρήκαν έκφραση και διέξοδο στα πλαίσια των πρωτοβουλιών του σχολικού μας συμβούλου. Στις προγραμματισμένες συναντήσεις μας δόθηκε η ευκαιρία να βρεθούμε οι δάσκαλοι που συγκροτήσαμε την ομάδα εργασίας, και να διαπιστώσουμε την κοινή μας επιθυμία να βγούμε από τα όρια της τάξης όχι μόνο εμείς αλλά και οι μαθητές μας.

Από τις συναντήσεις που έγιναν μεταξύ μας διερευνήσαμε πιο αντικείμενο προσφέρεται καλύτερα, καλύπτει τις επιδιώξεις για παραγωγική συνεργασία και δράση. Καταλήξαμε να ασχοληθούμε με το επίκαιρο από άποψη χώρου, χρόνου και ενδιαφέροντος θέμα: "Μακεδονικός αγώνας - Βαλκανικοί πόλεμοι", λαμβάνοντας υπ' όψη την περιορισμένη ανάπτυξη του συγκεκριμένου θέματος στο σχολικό βιβλίο της Ιστορίας, το προσδοκώμενο ενδιαφέρον των παιδιών και τα χρονικά όρια που είχαμε στη διάθεση μας για να περατωθεί η εργασία.

Σ ένα κόσμο που οδηγείται στην παγκοσμιοποίηση και στην εξάλειψη των ιστορικών και πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων, όσο βαθύτερη είναι η γνώση της ιστορικής μας διαδρομής τόσο περισσότερες άμυνες θα αναπτύξουν τα παιδιά μας στη διατήρηση της εθνικής μας ταυτότητας.
Με αυτές τις σκέψεις και την παρότρυνση του Σχολικού μας Συμβούλου κ. Αντώνη Παππού, προχωρήσαμε στην εκπόνηση του
: "Μακεδονικός Αγώνας - Βαλκανικοί Πόλεμοι'.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ - ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Η πρώτη μας συνάντηση έγινε στη συγκέντρωση των δασκάλων των σχολείων της περιφέρειας μας με την πρωτοβουλία του σχολικού Συμβούλου. Οι δάσκαλοι της ΣΤ' τάξης των σχολείων: Νέου Μυλοτόπου - Παλαιού Μυλοτόπου και Γαλατάδων, (Τρίκας Αθανάσιος, Γκίλη Μαρία, Χαριτωνίδου Μαρία, Σιαμαντάς Νικήτας), συζητώντας διαπιστώσαμε ότι θα μας ενδιέφερε να δραστηριοποιηθούμε προς τη κατεύθυνση συνεργασίας των σχολείων τόσο σε επίπεδο δασκάλων όσο και σε επίπεδο μαθητών. Ορίσαμε ημερομηνία συνάντησης για τις 29 Μαρτίου 2001. Στη συνάντηση αυτή επιλέξαμε το μάθημα της Ιστορίας και την συγκεκριμένη ενότητα για τους λόγους που αναπτύξαμε στο σκεπτικό . θεωρήσαμε ότι ένας καλός τρόπος προσέγγισης της ενότητας είναι η μέθοδος Project. Ακολούθησαν πέντε συναντήσεις, από τις οποίες οι περισσότερες έγιναν μετά τη λήξη του διδακτικού ωραρίου. Σ' αυτές ορίστηκαν οι πηγές άντλησης υλικού από :
Μουσεία Γιαννιτσών και Μακεδονικού Αγώνα Θεσσαλονίκης
Εγκυκλοπαίδειες, Ιστορικά και λογοτεχνικά βιβλία, διάφορα κείμενα που αναφέρονται στο Μακεδονικό Αγώνα και στους Βαλκανικούς πολέμους.
Ηλεκτρονικούς υπολογιστές
Φωτογραφικό υλικό
Ηχητικό υλικό (από τους ξεναγούς των Μουσείων)
Οι επισκέψεις στα Μουσεία οργανώθηκαν με κάθε δυνατή λεπτομέρεια, ώστε να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των μαθητών και η επίτευξη των στόχων της επίσκεψης σε συγκεκριμένα χρονικά όρια.
Το σύνολο των μαθητών (59) που συμμετείχε, χωρίστηκε σε ομάδες ανά σχολείο λόγω δυσκολιών στη μετακίνηση των μαθητών από σχολείο σε σχολείο.
Έτσι στα σχολεία:
-Νέου Μυλοτόπου είχαμε δύο τμήματα Έκτης Τάξης που συγκρότησαν 3 ομάδες των 10 ατόμων
-Παλαιού Μυλοτόπου, ένα τμήμα, 3 ομάδες των 4 ατόμων. (Στα παραπάνω σχολεία η τρίτη ομάδα επεξεργάστηκε 2 θέματα)
-Γαλατάδων, ένα τμήμα Έκτης, 4 ομάδες των 5 ατόμων. Οι ομάδες όλων των σχολείων επεξεργάστηκαν κοινά θέματα με κοινό υλικό.

ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΟΜΑΔΕΣ

   1 .Λίμνη (Βάλτος) Γιαννιτσών
α. Αναζήτηση χαρτών-Γεωγραφικός προσανατολισμός-θέση της λίμνης
β. Καθημερινή ζωή των κατοίκων γύρω από τη λίμνη -Δραστηριότητες -Ασχολίες
γ. Η σημασία της λίμνης στο Μακεδονικό Αγώνα
δ. Παρατήρησε και γράψε για τις τρισδιάστατες αναπαραστάσεις (διοράματα) των Μουσείων. (Για την περιγραφή χρησιμοποίησε λέξεις όπως: καλαμένια καλύβα, καλαμιές, πλάβα, πουλιά, υγρασία, ελονοσία, Μακεδονομάχοι, Βάλτος, τουφέκια...)

2. Ήρωες του Αγώνα α. Καταγραφή ονομάτων των Μακεδονομάχων. β. Αναζήτησε τα πρόσωπα τους σε φωτογραφίες. Προσπάθησε να περιγράψεις τα χαρακτηριστικά τους, την έκφραση τους, το ύφος τους, τη στάση τους . Συμπεραίνεις κάτι από αυτά; γ. Περιέγραψε τους ήρωες. Τι είδους άνθρωποι φαντάζεσαι ότι ήταν; (Χρησιμοποίησε στην περιγραφή λέξεις όπως: γενναίος, δειλός, ανδρείος, περήφανος, αγωνιστής, ήρωας, δυναμικός, άγριος, ορμητικός, επιβλητικός κ.ά.) δ. Παρατήρησε εικόνες όπου οι Μακεδονομάχοι είναι με τα παλικάρια τους. Πώς νομίζεις ότι ήταν η ζωή τους;

   3. Όπλα - Ιστορικά γεγονότα
α. Ποια ήταν η σύνθεση του πληθυσμού στο χώρο της Μακεδονίας;
β. Ποια ήταν τα εμπλεκόμενα μέρη στο Μακεδονικό αγώνα;
γ. Ποια στοιχεία μπορείς να βρεις γι' αυτά;
δ. Παρατήρησε εικόνες Μακεδονομάχων, τι είδους οπλισμό κρατούν; (Παρατήρησε και περιέγραψε τα όπλα που υπήρχαν, ποια είναι η χώρα προέλευσης; Γιατί δεν υπάρχουν ελληνικά όπλα;
   4. Πρόσωπα- έγγραφα - ντοκουμέντα
Ι. Ποια πολιτικά πρόσωπα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην έναρξη και στην έκβαση του Μακεδονικού αγώνα; α. Καταγραφή- Βιογραφικά στοιχεία, β. Βρείτε πληροφορίες για τη δράση τους
2.Αναζήτησε έγγραφα και άλλα στοιχεία που μπορεί να έχουν σχέση με διπλωματικές ενέργειες ή γεγονότα που καθόρισαν την πορεία και την εξέλιξη του Μακεδονικού Αγώνα.
   5. Βαλκανικοί Πόλεμοι
α. Παρατήρησε στο σχεδιάγραμμα του χάρτη τις θέσεις των εμπολέμων
Βρες τους πρωταγωνιστές - κατέγραψε τα ονόματα τους -παρατήρησε τους.
β. Άντλησε πληροφορίες για τη μάχη των Γιαννιτσών από το ομώνυμο ένθετο κείμενο
γ. Περιέγραψε τον Ταγματάρχη Γεωργούλη και τα προσωπικά του αντικείμενα
δ. Κατέγραψε όλα τα ντοκουμέντα του Μουσείου που αφορούν τη μάχη των Γιαννιτσών

Το υλικό που αντλήθηκε από τις καθορισμένες πηγές επεξεργάστηκαν οι μαθητές κατά ομάδες στις τάξεις τους. Παράλληλα ασχολήθηκαν και με άλλες δραστηριότητες αντίστοιχες των θεμάτων τους όπως ζωγραφική και δραματοποίηση λογοτεχνικών κειμένων.
Το αποτέλεσμα της εργασίας αποφασίστηκε να βιβλιοθετηθεί και να παρουσιαστεί σε κεντρική εκδήλωση στο Σχολείο Νέου Μυλοτόπου.

ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Α. Γνωστικοί στόχοι:
- Εμβάθυνση στις συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους (Μακεδονικού αγώνα - Βαλκανικών πολέμων)
-Άντληση ιστορικών στοιχείων από διάφορες πηγές : επίσκεψη Μουσείων-Βιβλιογραφία, Ηλεκτρονικά μέσα και άλλα
-Ανάλυση -σύνθεση στοιχείων που θα οδηγήσουν στην εύρεση σχέσης αιτίας -αιτιατού
-Ανάπτυξη κριτικής σκέψης, ερμηνείας γεγονότων, μελέτης αποτελεσμάτων
Β. Συναισθηματικοί στόχοι:
-Λειτουργία ατόμου ως μέλος ομάδας. Συνεργασία ομάδων -Σχολείων
-Απελευθέρωση του παιδιού και δράση χωρίς την προϋπόθεση της πρότερης γνώσης
-Δράση και συμπεριφορά στα Μουσεία
-Συναισθηματική προσέγγιση - βιωματική, προσώπων, ιστορικών γεγονότων - καταστάσεων
Γ. Εκφραστικοί -Ψυχοκινητικοί στόχοι:
-Να επικοινωνούν μεταξύ τους στα πλαίσια της ομάδας
-Να σχεδιάζουν τρόπους δράσης για μεγαλύτερη εμβάθυνση σε θέματα ιστορικά
- Ανάπτυξη δημιουργικότητας, φαντασίας, γλωσσικής έκφρασης μέσα από λογοτεχνικές θεατρικές - μουσικές - κινητικές δραστηριότητες.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Το σχέδιο εργασίας (Project): Μακεδονικός αγώνας - Βαλκανικοί πόλεμοι εκτός από τους συγκεκριμένους μαθησιακούς στόχους είχε και παιδαγωγικές επιδιώξεις . Για την πραγματοποίηση των στόχων και των επιδιώξεων αυτών οργανώσαμε δραστηριότητες, συζητήσαμε με τα παιδιά, ετοιμάσαμε κάρτες με οδηγίες και φροντίσαμε να υπάρχουν όλα τα απαραίτητα υλικά για την διεκπεραίωση των θεμάτων.
Φροντίσαμε οι δραστηριότητες που δώσαμε, όπως τις προαναφέραμε στο σχεδιασμό, να είναι ενδιαφέρουσες ώστε τα παιδιά να αναπτύξουν συμπεριφορές που θα ενίσχυαν την ομαδικότητα, τη συνεργασία, θα καλλιεργούσαν θετικές στάσεις και θα διευκόλυναν την ανάπτυξη ικανοτήτων έρευνας - (παρατήρηση, ταξινόμηση, καταγραφή, αξιολόγηση, παρουσίαση) ικανοτήτων χειρισμού πληροφοριών , (συλλογή οργάνωση) ικανοτήτων επικοινωνίας ( ανάπτυξη προφορικού και γραπτού λόγου, συνεργασία, σεβασμός της γνώμης των άλλων).

Μετά την ολοκλήρωση της εργασίας διαπιστώσαμε ότι το μεγαλύτερο μέρος των στόχων και των επιδιώξεων που είχαμε θέσει είχαν πραγματοποιηθεί. Πρώτα -πρώτα θεωρούμε πολύ σημαντικό ότι δάσκαλοι και μαθητές εμπλακήκαμε σε μια διαδικασία που μόνο θετικά μας πρόσφερε. Όμως επιτεύχθηκαν και άλλοι σημαντικοί στόχοι: α. Η συνεργασία των παιδιών στις ομάδες έδωσε στο καθένα απ' αυτά δυνατότητες ελευθερίας έκφρασης, συμμετοχής, συζήτησης.

β. Αναπτύχθηκαν δεξιότητες και ικανότητες συλλογής , ανταλλαγής και επεξεργασίας πληροφοριών.
γ: Αναπτύχθηκαν δεξιότητες παρατήρησης ,ταξινόμησης καταγραφής οργάνωσης και αξιολόγησης
δ. Δόθηκε στα παιδιά η ευκαιρία να κάνουν χρήση του ίδιου τους του δυναμικού, ενεργοποιήθηκαν, εκδήλωσαν τα ενδιαφέροντα τους και τα χρησιμοποίησαν για τη δόμηση της γνώσης, εμβαθύνοντας στις αναφερόμενες ιστορικές περιόδους.

Μέσα στα συγκεκριμένα χρονικά όρια τα παιδιά κατάφεραν με τη βοήθεια μας να συγκεντρώσουν πληροφορίες από διαφορετικές πηγές να τις αξιολογήσουν, να τις ταξινομήσουν, να τις συνθέσουν και να δομήσουν κείμενα με ανάλογο θέμα.
Όσο αφορά τις δυσκολίες που συναντήσαμε αυτές κυρίως εντοπίζονται στη δυσκολία μετακίνησης τόσο των δασκάλων όσο και των μαθητών.
Αρχική μας σκέψη ήταν η εργασία να πραγματοποιηθεί από όλα τα παιδιά εννιαία χωρίζοντας τα σε μικτές ομάδες από όλα τα σχολεία ώστε να ενισχυθεί η κοινωνικοποίηση και η συνεργασία μεταξύ τους. Αυτό όμως στάθηκε αδύνατο παρά την μεγάλη επιθυμία των παιδιών για ανταλλαγή επισκέψεων, λόγω δυσκολιών στη μετακίνηση των παιδιών από το ένα σχολείο στο άλλο . Τα παιδιά ήρθαν σε επαφή μόνο κατά τις δύο επισκέψεις στα Μουσεία.
Σε μας τους δασκάλους δόθηκε η ευκαιρία μέσα από συνεχείς επαφές να ανταλλάξουμε απόψεις σκέψεις , προβληματισμούς όχι μόνο για το συγκεκριμένο αντικείμενο εργασίας αλλά και για γενικότερα ή ειδικότερα θέματα που αφορούν την καθημερινή διδακτική πράξη.
Έτσι ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο η αρχική μας πεποίθηση ότι τα προβλήματα της δουλειά μας αντιμετωπίζονται καλύτερα μέσα από συλλογικές διαδικασίες.
Η εργασία που έγινε, απαίτησε κόπο όμως ενθάρρυνε την ανάπτυξη πρωτοβουλιών και κυρίως αύξησε την αυτοπεποίθηση και έδωσε σε όλα τα παιδιά την αίσθηση της επιτυχίας.